Mijn nieuwe e-book is uit, bijgewerkt tot op de dag van vandaag:
De Spaanse griep van 1918 was de grootste catastrofe ooit. De Eerste Wereldoorlog had circa 15 miljoen mensen het leven gekost, de grieppandemie ongeveer 50 miljoen. Deze massamoordenaar doodde in 24 weken tweemaal zoveel mensen als het aids-virus in de afgelopen 24 jaar.
Momenteel ben ik druk bezig de laatste hand te leggen aan een geheel bijgewerkte en verbeterde uitgave van mijn griepboek uit 2006.
Binnen een week zal deze te koop zijn als e-book onder de titel:
Van Spaanse griep tot Mexicaanse griep
De geheimen van de grootste massamoordenaar ooit
Tijdens een pandemie zitten mensen te springen om informatie. Juiste en onjuiste berichten over de griep en griepvaccins strijden om de aandacht van de websurfer. Nu iedereen griepberichten kan verspreiden, moet de overheid haar strategie aanpassen.
De Mexicaanse griep heerst in Nederland. Gelukkig heeft de regering zich, op advies van Ab Osterhaus, goed voorbereid.
Vrachtwagens waarmee broedeieren of pluimvee van en naar Spanje worden vervoerd, moeten de komende tijd extra worden gereinigd. Minister Gerda Verburg (LNV) stelde vandaag 13 oktober een verplichte dubbele reiniging en ontsmetting in voor deze wagens omdat in Spanje vogelgriep is vastgesteld.
Op een bedrijf met leghennen bij Madrid, in Guadalajara, is maandag de H7-variant van het vogelgriepvirus gevonden. Deze variant is besmettelijk voor andere vogels. Alle dieren op het bewuste Spaanse bedrijf zijn intussen geruimd. Volgens het ministerie is er recentelijk geen pluimvee uit Spanje naar Nederland gekomen.
Een besmettelijke tentoonstelling over griepvirussen, vogelgriep, globale verspreiding, beleidsmaatregelen, vaccins en virusremmers, t/m 25 oktober 2009. Mondkapjes aanbevolen.
Het Erasmus MC en het Natuurhistorisch Museum Rotterdam organiseren in het kader van het Darwinjaar 2009 de wetenschapsmanifestatie ‘H5N1 – de evolutie van een griepvirus’.
In Nederland is het eerste geval van de Mexicaanse griep gesignaleerd bij een kind van drie jaar. Die ontwikkeling roept een aantal praktische vragen op. Hier volgen de antwoorden.
Gaat de ziekte zich nu snel binnen Nederland verspreiden?
Die kans is vooralsnog klein. Het gaat maar om één patiëntje met de Mexicaanse griep. Het kind was op 27 april met de ouders uit Mexico teruggekeerd van een familiefeest. De patiënt heeft de virusremmer Tamiflu gekregen en was daardoor al binnen één of twee dagen niet meer besmettelijk. Het kind wordt thuis verzorgd en maakt het goed, net als de ouders, die preventief Tamiflu moeten slikken.
Tot nu toe heeft de ziekte zich in drie landen van mens op mens verspreid: Mexico, de Verenigde Staten en Spanje. In Spanje betrof het één persoon die binnen een gezin besmet is door een familielid dat in Mexico was geweest. In alle andere Europese landen is de besmetting beperkt gebleven tot individuele patiënten die uit Mexico waren teruggekeerd.
Hoe merk je of je de Mexicaanse griep hebt?
De ziekte begint gemiddeld twee tot vier, en maximaal zeven dagen na de besmetting. Het beloop kan, net als bij de gewone griep, heel verschillend zijn, van mild tot ernstig. De algemene klachten zijn: koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, moeheid en een droge hoest. Alleen een virusanalyse in het laboratorium kan uitwijzen om welke griep het gaat.
De nieuwe griep leek buiten Mexico vrij mild te verlopen, maar de Verenigde Staten melden nu ook enkele ernstiger gevallen. Eén jonge patiënt is er zelfs overleden, maar die was vanuit Mexico naar de VS gekomen om voor een andere aandoening te worden behandeld.
Hoe dodelijk is de nieuwe griep?
Ondanks het hoge aantal van bijna tweehonderd doden dat in de media circuleert, zijn tot nu toe pas negen doden bevestigd: acht in Mexico, en één in de VS. Die hebben zich volgens de Wereldgezondheidsorganisatie voorgedaan op een kleine tweehonderd bevestigde besmettingen wereldwijd.
In de VS en Europa lijkt de ziekte niet dodelijker dan een gewone griep. In Mexico wel. In dat land worden ook vooral dertigers en veertigers getroffen worden, terwijl de slachtoffers normaal meer vallen onder kinderen en ouderen.
Toch is het de vraag of de ziekte in Mexico werkelijk zoveel heftiger verloopt dan elders. Het kan ook zijn dat zich veel meer milde gevallen hebben voorgedaan, maar dat die door het gebrekkige zorgsysteem nooit zijn opgemerkt. Verdere testen moeten daar meer duidelijkheid over geven.
Wat moet je doen als je besmet denkt te zijn?
Wie net terug is uit Mexico en binnen zeven dagen meer dan 38,5 graden koorts en luchtwegklachten krijgt, wordt aangeraden contact op te nemen met de huisarts. Andere grieperige mensen kunnen beter thuisblijven. Zij hebben hoogstwaarschijnlijk iets anders.
Hoe kun je besmetting voorkomen?
Het virus verplaatst zich via druppeltjes snot, slijm en speeksel. Die kunnen overal aan zitten: aan deurknoppen, op pinautomaten, enzovoort. In Nederland zal het Mexicaanse virus nog niet of nauwelijks verspreid zijn. Maar voor de zekerheid kun je de handen vaak wassen en niet met de vingers aan ogen neus of mond zitten. Gezien de beperkte schaal van de ziekte in Nederland is het overdreven om het openbaar vervoer, scholen en kantoren te mijden.
Heeft het zin om een mondkapje te dragen?
Dat is op dit moment zoiets als een paraplu opsteken wanneer de zon schijnt, want het virus circuleert hier niet vrij. Veel kapjes hebben sowieso te grote poriën om virusdeeltjes buiten te houden. Het beste werken adembeschermingsmaskers van klasse FFP2, maar volgens het RIVM hoeven deze alleen gebruikt te worden bij direct contact met zieken. Ze zijn nogal prijzig. Als je ze niet goed sluitend omdoet, helpen ze bovendien niet. En je moet ze om de paar uur vervangen, want ze werken niet meer als ze nat worden.
Kun je preventief virusremmers in huis halen?
Niet via de apotheek. De virusremmers (Tamiflu en Relenza) zijn in Nederland alleen op recept verkrijgbaar. De huisarts schrijft ze pas voor als daar gegronde redenen voor zijn: griepsymptomen, gevoegd bij contact met een besmet individu. Bij overmatig gebruik kan het virus snel resistent worden, en dan zijn we verder van huis.
Het is wel mogelijk om de pillen op internet te bestellen, maar daar krijg je geen garantie bij. De meeste van die pillen, ook die met de bekende namen, zijn nep. Ze bevatten geen of te weinig werkzame stof, en sommige zijn zelfs schadelijk voor de gezondheid.
Kun je nog varkensvlees eten?
Ja. Het virus zit niet in vlees, maar in de luchtwegen. Bovendien gaat het kapot bij verhitting boven de 70 graden. Tot nu toe is er trouwens nog geen enkel varken met de nieuwe griep gesignaleerd. Het besluit van Egypte om alle 300 tot 400 duizend varkens in dat land te slachten, is dan ook symboolpolitiek.
Biedt het huidige griepvaccin soelaas?
Waarschijnlijk niet. Het vaccin dat voor afgelopen winter aan risicogroepen is gegeven, was weliswaar ook gericht tegen een H1N1-stam, maar die wijkt sterk af van de varkens-H1N1 die zich vanuit Mexico verspreidt.
Mogelijk is er wel enige kruisbescherming, zodat de symptomen wat milder uitpakken. Dat wordt nu onderzocht.
Hoe snel kan er een passend vaccin zijn?
Dat duurt minimaal drie tot zeven maanden. De eerste stap is al gezet: de Amerikaanse gezondheidsautoriteit CDC heeft al een zogeheten ’zaaivirus’ bereid dat kan dienen als basis voor de vaccinproductie. Producenten kunnen daarmee aan de slag. Hoe lang het vervolgens duurt voor ze voldoende doses hebben geproduceerd, hangt onder meer af van de vraag of het virus zich gemakkelijk laat kweken.
De Nederlandse overheid heeft bij de farmaceutische industrie alvast een optie genomen op 34 miljoen doses (twee per persoon). Dit verplicht niet tot aankoop. Ondertussen is aan de Gezondheidsraad gevraagd om met spoed uit te zoeken of het zin heeft om een vaccin te laten maken.
De zorg is vooral dat de productie van het reguliere vaccin tegen de wintergriep erdoor in de knel komt. Dat gewone vaccin voorkomt elke winter vele doden, dus voor je daarop bezuinigt, moet je zeker weten dat de Mexicaanse epidemie ernstig genoeg is.
Bron: Trouw
De varkensgriep rukt steeds verder op. Mexico, het land waar het virus uitbrak, is de enige plaats waar daadwerkelijk mensen zijn gestorven aan dit virus.
Naast de zeven bevestigde slachtoffers zijn er vermoedelijk nog eens ruim 152 mensen aan het H1N1-virus gestorven. Het aantal Mexicanen dat de ziekte onder leden heeft, wordt op minstens 1600 geschat.
De Mexicaanse minister van Gezondheid Jose Angel Cordova heeft laten weten dat alle slachtoffers in Mexico tussen de 20 en 50 jaar zijn. Uit het verleden blijkt dat infecties onder jonge gezonde volwassenen karakteristiek zijn voor een pandemie, stelt de Britse zender BBC.
Grenzen nog niet gesloten
Hoewel de WHO bevestigde dat mensen elkaar kunnen besmetten, vindt de organisatie het nog niet nodig de grenzen te sluiten. De Europese commissaris van Gezondheid Androulla Vassiliou zag ook nog geen enkele zin in het beperken van reizen.
Andere landen waar de varkensgriep is geconstateerd, zijn de Verenigde Staten (44 gevallen), Canada (6 zeker en 10-12 vermoedelijke gevallen), Nieuw Zeeland (3 vastgesteld en 63 vermoedelijk), Groot-Brittannië (2 vastgesteld), Israël (2 vastgesteld) en Spanje (1 vastgesteld en 26 vermoedelijk).
Eerste Duitse geval van varkensgriep
Ook in Duitsland is de varkensgriep opgedoken. Dat heeft het ministerie van Volksgezondheid van de Duitse deelstaat Beieren woensdag bekendgemaakt. Het gaat om een patiënt uit de buurt van de stad Regensburg. In Beieren zijn behalve dit ene bevestigde geval nog twee mogelijke gevallen van het H1N1-virus.
Australië is een van de landen waar de varkensgriep vermoedelijk is gesignaleerd. Ook in Chili, China, Colombia, Denemarken, Frankrijk, Hong Kong, Ierland, Singapore, Zuid-Korea, Zweden en Zwitserland zijn er mogelijk besmette gevallen. In Griekenland, Italië en Tsjechië liggen er patiënten ter observatie in ziekenhuizen en in de Zuid-Amerikaanse landen Brazilië, Guatemala en Peru worden mensen getest op het virus. Ook in Nederland zijn zes testen gedaan, die allen negatief bleken.
Import van varkens verboden
China, Indonesië, Libanon, Rusland, Thailand en Oekraïne hebben de import van varkens al verboden uit angst voor verspreiding van de varkensgriep. Een aantal landen in Azië, Latijns-Amerika en Europa is op vliegvelden begonnen met het screenen van passagiers. Met warmtedetectoren wordt gezocht naar griepsymptomen.
De WHO roept regeringen op toezicht te houden en informatie over ontdekte en mogelijke gevallen te verzamelen en aan de organisatie door te geven. Hiermee hoopt de wereldgezondheidsorganisatie de verspreiding van het virus in kaart te brengen.
Mix van virussen
Het virus, bekend onder de naam varkensgriep, is een virus van het type H1N1. Volgens de WHO is het virus een mix van een vogelgriepvirus, een varkensgriepvirus en een menselijk virus. De ziekte wordt ook de Mexicaanse griep of de Noord-Amerikaanse griep genoemd. De varkensgriep is een ademhalingsziekte. Mogelijk heeft verspreiding plaats door middel van hoesten en niezen. Symptomen zijn hetzelfde als die van de griep. Goede hygiëne kan de kans op besmetting verminderen.
Gratis omboeken reis naar Mexico
De grote Nederlandse reisorganisaties TUI Nederland, Thomas Cook en Oad geven reizigers naar Mexico de mogelijkheid hun vakantie gratis om te boeken naar een andere bestemming.
Het besluit volgde op een aangepast reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het ministerie raadt Nederlanders wegens de uitbraak van varkensgriep af naar Mexico te gaan als dat niet echt nodig is.
Cruiseschepen van de Holland America Line (HAL) varen vanwege de varkensgriep de komende weken niet naar Mexico.
Drooglegging Mexico-stad
Als gevolg van de vogelgriep wordt Mexico-stad drooggelegd. Alle cafés, restaurants, snackbars en andere eetgelegenheden moeten sluiten. Dit hebben de autoriteiten van de hoofdstad dinsdag bekendgemaakt. Plaatsen waar mensen eten ophalen, mogen wel openblijven.
Slechte naam
Als het aan de Amerikaanse minister van Landbouw Tom Vilsack ligt, spreken we voortaan niet langer over varkensgriep. Door de naam zouden mensen namelijk geen varkensvlees meer willen eten, en ‘het is belangrijk om duidelijk te maken dat varkensvlees de ziekte niet veroorzaakt’, zei Vilsack dinsdag. Ook volgens LTO Nederland is de naam van de ziekte ongelukkig gekozen.
Eerder had de Israëlische regering het woord varkensgriep al taboe verklaard. Zo hoeven de Israëli’s het woord varken, een onrein dier volgens het joodse geloof, niet uit te spreken. In de Joodse staat wordt de ziekte ‘Mexicaanse griep’ genoemd.
Bron: Het Financieele Dagblad
Vooruitlopend op nadere richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie, adviseert het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM een aantal aanvullende maatregelen voor mensen met ziekteverschijnselen die terugkeren uit Mexico. Mensen die sinds 17 april zijn teruggekeerd uit Mexico en die binnen zeven dagen na terugkomst koorts (= 38,5 C) en luchtwegklachten (hoesten) ontwikkelen, wordt aangeraden contact op te nemen met hun huisarts. De huisarts kan indien nodig verder onderzoek laten doen in overleg met de plaatselijke GGD. Mensen met koorts die voldoen aan bovenstaande criteria worden verzocht om thuis te blijven.
Er is hier sprake van een mogelijk dreigende epidemie met mogelijke influenzatransmissie van mens op mens (WHO spreekt van fase 4). De NHG-Standaard Influenzapandemie (M88, april 2008) geeft richtlijnen voor de verschillende fasen van een pandemie, en wat te doen bij een eerste contact met een patiënt met vermoeden van aviaire influenza in verschillende situaties: telefonisch, aan de balie, in de spreekkamer en tijdens een visite.
Telefonische presentatie
Maak een afspraak voor visite en zorg dat de huisarts beschermende maatregelen kan nemen.
Presentatie aan de balie van de praktijk
Geef de patiënt een mond-neusmasker en plaats hem/haar in een aparte ruimte.
Presentatie in de spreekkamer
Geef de patiënt een mond-neusmasker.
Onverwachte presentatie tijdens een visite
Geef de patiënt zo mogelijk een mond-neusmasker en overleg ter plekke met de regionale GGD.
De praktische consequenties voor de huisarts bij een dreigende pandemie kort samengevat op een rij:
Bij verdenking op aviaire- of varkens influenza dient de patiënt, indien medisch verantwoord, thuis te blijven.
Na het nemen van beschermende maatregelen (mond-neusmasker en handschoenen voor de patiënt; indien dit niet mogelijk of afdoende is moet de huisarts zelf beschermende maatregelen nemen) gaat de huisarts na of de patiënt voldoet aan de criteria voor aviaire- of varkens influenza zoals die nu zijn: zeven dagen na terugkomst koorts (= 38,5 C) en luchtwegklachten (hoesten).
Bij blijvende verdenking op aviaire- of varkens influenza neemt de huisarts contact op met de arts infectieziektebestrijding van de lokale GGD over aanvullende diagnostiek en eventuele behandeling en contactopsporing. Ziektegevallen dienen altijd virologisch bevestigd te worden door het afnemen van een neuskeelwat. De uitslag volgt meestal binnen dezelfde dag.
De huisarts geeft de patiënt en zijn omgeving voorlichting over hand- en hoesthygiëne (zie NHG-Standaard, de NHG-Patiëntenbrief griep algemeen of folder RIVM).
De huisarts geeft de gebruikelijke adviezen bij influenza en bespreekt wanneer opnieuw (telefonisch) contact moet worden opgenomen.
Na afsluiting van het contact met de patiënt worden handschoenen, mond-neusmasker en schort in een vuilniszak gedeponeerd, die met het huisafval mee kan. De huisarts desinfecteert zijn handen met handalcohol.
Instrumenten en materialen (zoals bril en stethoscoop) worden met 70% alcohol gedesinfecteerd, waarna de handen nogmaals met handalcohol worden gedesinfecteerd.
De ruimte waar de patiënt verbleef wordt aansluitend normaal huishoudelijk gereinigd.
Op de themasite van het RIVM over varkensgriep vindt u de meest actuele informatie voor professionals (draaiboek voor de verschillende fasen van een pandemie, instructiefolders voor het afnemen van kweekmateriaal), voor het publiek en een antwoord op de meestgestelde vragen.
Bron: NHG
De varkensgriep heeft in Mexico mogelijk aan 103 mensen het leven gekost. Van 22 overlijdens is de ziekte zeker de oorzaak. Dat heeft de Mexicaanse minister van Gezondheid José Angel Cordóva zondag (plaatselijke tijd) gezegd.
In totaal zijn volgens Cordóva ongeveer 1600 mensen besmet geraakt met varkensgriep, van wie circa vierhonderd in het ziekenhuis liggen.