Zieke werknemers zijn niet het probleem als de Mexicaanse griep massaal uitbreekt. Bange mensen wel, want die blijven binnen.
Als we de virusdeskundigen mogen geloven, zal de Mexicaanse griep na de zomervakantie snel om zich heen grijpen. Ook voor de wereldeconomie een onplezierige boodschap, net op het moment dat die bezig is zich te ontworstelen aan de ergste recessie sinds de jaren dertig.
Of zal het allemaal wel meevallen met de gevolgen van de Mexicaanse griep?
De effecten laten zich moeilijk voorspellen. Warwick McKibbin en Alexandra Sidorenko, wetenschappers aan het Australische Lowy Institute for International Policy, deden in 2006 onderzoek naar de gevolgen van een pandemie voor de groei van de wereldeconomie. Hun schattingen lopen uiteen van 0,8 procent krimp tot een teruggang van liefst 12,6 procent, mocht het echt helemaal misgaan.
Het is een nogal ruime marge. Bovendien liggen de drie eerdere pandemieën waarop de onderzoekers zich onder meer baseren – de Spaanse griep (1918), de Aziatische griep (1957) en de Hongkonggriep (1968) – inmiddels zo ver achter ons dat ze nauwelijks een leidraad vormen om de economische gevolgen anno 2009 te kunnen voorspellen. Dan is de SARS-uitbraak van 2003 wellicht een beter uitgangspunt, maar die was met 8 duizend slachtoffers en 800 doden dan weer geen pandemie.
Het blijft dus gissen, zegt Martin van Vliet, econoom bij ING. ‘De mogelijke consequenties zijn onder te verdelen in twee categorieën’, legt hij uit.
‘Aan de ene kant is er het aanbodeffect: als mensen ziek zijn, kunnen ze niet naar hun werk, waardoor er productie verloren gaat. Aan de andere kant heb je het vraageffect, oftewel: de negatieve gevolgen voor de consumptie. Die treden op wanneer mensen openbare gelegenheden, zoals vliegvelden, bioscopen en winkelcentra, gaan mijden omdat ze bang zijn om besmet te raken.’
Met de invloed op het arbeidsaanbod zal het wel loslopen, verwacht Van Vliet. Vergeleken met bijvoorbeeld het SARS-virus is het H1N1-virus minder heftig, in de zin dat het minder dodelijk is. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is het sterftepercentage momenteel nog geen half procent, tegen 10 procent tijdens de SARS-epidemie. Van Vliet: ‘Zoals het er nu naar uitziet is het met die Mexicaanse griep een kwestie van een paar dagen thuis zitten en je bent er weer bovenop.’
Het effect op de consumptie kan in potentie veel grotere schade aanrichten: ‘De grootte ervan hangt helemaal af van de massa-psychologie’, zegt Van Vliet. En daarmee kan het raar lopen.
Een mondkapje op televisie is goed voor meer paniek dan het jaarlijkse aantal verkeersdoden, en dat terwijl dat toch vele malen hoger ligt dat het aantal sterfgevallen als gevolg van griep. En het gedrag van de drie witte pakken op de foto hierboven draagt ook niet echt bij aan het bewaren van de rust.
‘Het is zoals Roosevelt zei’, zegt Van Vliet: ‘Het enige waarvoor we bang moeten zijn, is de angst zelf.’
Want alleen al de angst voor besmetting kan een economie in de war schoppen, bleek tijdens de SARS-uitbraak in 2003, toen het grootste deel van de schade te wijten was aan een afname van de consumptie. Volgens een in 2008 verschenen rapport van de Wereldbank daalde de omzet van toeristische attracties en hotels in China met wel 80 procent. Bij luchtvaartmaatschappijen, winkels en restaurants was dat tussen de 10 en 50 procent.
Het is dus te hopen dat de hysterie dit keer binnen de perken blijft. In dat geval zullen de economische gevolgen grosso modo beperkt zijn, voorspelt ING in een donderdag gepubliceerd rapport. Als het economische verkeer daarentegen wél volledig ontregeld raakt, zou de wereldeconomie in het ergste geval met ongeveer 5 procent (extra) kunnen krimpen, aldus ING.
Mocht de internationale handel een knauw krijgen, dan is Nederland bovendien extra kwetsbaar, omdat de export hier een grote rol speelt, aldus Van Vliet.
De Britse denktank Oxford Economics wees deze week in een rapport nog op een ander risico: de pandemie zou net die negatieve tik kunnen geven die de wereldeconomie in een scenario van deflatie (dalende prijzen) stort. Een bijzonder onprettig scenario, want dat zou het economisch herstel ernstig belemmeren.
‘Zo kun je inderdaad redeneren’, nuanceert Van Vliet. ‘Maar misschien slaan we wel massaal aan het hamsteren. In dat geval zullen de prijzen juist stijgen.’
Bron: De Volkskrant
Lees ook:De verschrikkingen van een grieppandemie
Lees ook:Griepepidemie kan voor recessie zorgen
Lees ook:Vogelgrieppandemie zou 2 biljoen dollar kosten (3)
Lees ook:Vogelgrieppandemie zou 2 biljoen dollar kosten (1)
Lees ook:Mexicaanse griep zal economisch herstel aanzienlijk vertragen