Wat ooit kenmerkend was voor dictaturen, is inmiddels doodnormaal in de moderne democratie: het aanwakkeren en uitbuiten van angst. Vroeger probeerde een democratische overheid zijn burgers juist te bevrijden van angsten: angst voor ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid.
Angst was immers een slechte raadgever; ze kon leiden tot een vlucht in extremisme, tot revolutie. Zo vertelde de Amerikaanse president Roosevelt zijn landgenoten in 1933, tijdens het hoogtepunt van de Grote Depressie, dat ze 'niets te vrezen hadden behalve de vrees zelf'.
Maar die bezorgdheid is verleden tijd. Vadertje Staat is een bullebak geworden; een onheilsprofeet die ons welbewust de stuipen op het lijf jaagt. Het meest recente voorbeeld van deze bangmakerij is de Nationale Risicobeoordeling die minister Ter Horst eind mei naar de Tweede Kamer stuurde. Een overzicht van de gevaren die ons kleine landje bedreigen.
Het grootste gevaar, aldus dit rapport, is een wereldwijde griepuitbarsting, een pandemie, veroorzaakt door een nog onbekend griepvirus.
Normal
0
21
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standaardtabel;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:”";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;}
Andere grote dreigingen zijn een oliecrisis, 'polarisatie en radicalisering', de landelijke uitval van het elektriciteitsnet en extreme hitte of droogte ten gevolge van klimaatverandering. En dan zijn er volgens de samenstellers ook nog grote rampen die ons wat minder snel zullen treffen: de moedwillige verstoring van het elektriciteitsnet, en grote overstromingen – waarbij die laatste ramp misschien niet erg waarschijnlijk is maar wel duizenden doden, miljoenen vluchtelingen en honderden miljarden euro schade kan veroorzaken.
De Risicobeoordeling besluit met elf punten waarop de regering zich 'in eerste instantie' zal gaan richten, variërend van 'verdere voorbereiding op een grieppandemie' tot de opzet van een 'landelijk operationeel evacuatieplan'.
Aan het rapport hebben verschillende ministeries en lagere overheden meegeschreven, en ook wetenschappelijke instituten en het bedrijfsleven. En deze exercitie zal ieder jaar worden herhaald, en ieder jaar zal gekeken worden hoe het met de voorbereidingen op deze rampen gesteld is – een wel zeer optimistisch voornemen gezien het feit dat de Nederlandse overheid normaliter twintig jaar nodig heeft om zelfs maar een besluit te nemen over een lullig stukje snelweg.
Maar voor wie mocht vrezen dat de Haagse ambtelijke molens ook in dit geval hemeltergend langzaam zullen draaien, is er een geruststellende gedachte: de voorgespiegelde rampen zijn nep. Ze stellen niets voor. De auteurs willen u alleen maar bang maken.
Vogelgriep
Laten we bij de grootste ramp beginnen: de gevreesde grieppandemie. Een vertrouwd doemscenario. Aangewakkerd door uitbarstingen van griepachtige ziekten als de luchtweginfectie SARS en de vogelgriep, roepen vele deskundigen al jarenlang om het hardst dat we ons op het ergste moeten voorbereiden. En ze verwijzen daarbij uiteraard naar de grote grieppandemieën uit de geschiedenis.
Wat ze niet vertellen, is dat er wat de griep betreft de laatste halve eeuw iets fundamenteel veranderd lijkt te zijn. Die pandemieën komen niet meer voor. Zo'n anderhalve eeuw lang had de wereld te maken met uitbarstingen van nieuwe griepvirussen, en dat pakweg om de tien jaar. De beruchtste grieppandemie was de Spaanse Griep van 1918/1919, die meer doden veroorzaakte dan de toen net afgelopen Eerste Wereldoorlog. Daarna was er een uitbarsting eind jaren twintig, eind jaren dertig, veertig, vijftig… tot de laatste grieppandemie, de uitbarsting van de Hong-Konggriep in 1968. Sindsdien zijn er geen pandemieën meer geweest.
Niemand weet waarom er al veertig jaar geen grote pandemieën meer optreden, maar de oorzaak moet ergens liggen in het brongebied waar die nieuwe virussen steeds maar weer vandaan kwamen: Centraal-Azië. De nieuwe griepvirussen waren genetische variaties (mutaties) van varkens- en rundergriepvirussen, en die mutaties ontstonden waarschijnlijk juist daar omdat mens en vee in die regio dicht bijeen leefden.
Die ‘overstap' van vee op mens vindt niet meer plaats; ze lijkt niet meer mogelijk. Wellicht hangt dit samen veranderingen in de lokale veeteelt, of verbeteringen van de volksgezondheid waardoor de weerstand tegen nieuwe virussen groter is.
Hoe dan ook, Centraal-Azië is al bijna een halve eeuw niet meer de bron van nieuwe, dodelijke griepvarianten. Daarmee zijn we nog niet van de griep verlost. In plaats van varianten van runder- en varkensvirussen hebben we de laatste decennia te maken met varianten van vogelgriepvirussen, die voornamelijk ontstaan in Zuidoost-Azië. Maar het is duidelijk dat deze varianten veel minder gevaarlijk zijn. De nieuwe variant op de vogelgriep heeft tot nog toe zo'n tweehonderd slachtoffers, en ze verspreidt zich traag zodat uitbraken gemakkelijk te onderdrukken zijn.
Deskundigen hebben een vermoeden waarom dat zo is: het virus is zo gebouwd dat het niet gedijt in de hogere luchtwegen; het nestelt zich liever diep in de longen. En om daar te komen, en om van daaruit andere mensen te infecteren, dat is nu eenmaal heel lastig.
Maar er lijkt meer aan de hand. De overstap naar de mens lijkt voor deze virussen een te grote stap. De traditionele pandemische virussen verspreidden zich in luttele dagen tijd over de aarde; de nieuwe variant van de vogelgriep, waarmee ook de mens besmet kan raken, werd tien jaar geleden voor het eerst gesignaleerd. Al tien jaar lang waarschuwt een koor van griepdeskundigen dat de vogelgriep kan muteren tot een gevaarlijke variant die voor een rampzalige pandemie kan zorgen.
En het bedrijfsleven en de media zingen dapper mee. Het farmaceutisch GSK liet naar aanleiding van de Risocoanalyse weten dat de regering zo snel mogelijk grote voorraden van GSK's vogelgriepvaccin moet inslaan (ook al weet niemand of dat vaccin op het moment suprème werkelijk iets zal uithalen). En de Volkskrant van 7 juni meldde doodleuk: ‘Virologen gaan er van uit dat het H5N1-vogelgriepvirus zal evolueren tot een pandemische stam. Die zal vervolgens dood en verderf zaaien over de wereld.'
Nee dus. De 'Friends of Avian Flu' (vrienden van de vogelgriep) moeten hoognodig een toontje lager gaan zingen, aldus een sarcastische Tony Delamothe, adjunct hoofdredacteur van de Britsh Medical Journal. Het virus, zo schreef hij in juni vorig jaar, heeft in tien jaar alle kansen gehad om gevaarlijk te worden, maar het is en blijft in wezen onschuldig: 'Willen de vrienden van de vogelgriep voortaan asjeblieft wat minder lawaai maken en ons pas echt bang maken als het zover is?'
Maar de vraag is dus of dat moment überhaupt ooit aanbreekt. De kans is groot dat verwoestende pandemieën definitief tot het verleden behoren. Politici die voorbereidingen treffen voor een komende pandemie zijn als generaals die zich voorbereiden op de vorige oorlog.
Bron: DePers.nl
Lees ook:Waarschuwing
Lees ook:Overheid kan zich op vier niveaus voorbereiden op pandemie
Lees ook:Nieuwe pandemie of pandemonium?
Lees ook:Grieppandemie grootste risico voor Nederland
Lees ook:Geboren vóór 1957? Dan vermoedelijk beschermd tegen Mexicaanse griep
Prachtig artikel!