De Spaanse griep in 1918 (deel 1)

Nederland kent in 1918 twee griepgolven. De eerste vindt plaats in de zomer, is relatief mild en vergt weinig slachtoffers. De tweede golf begint in de herfst. Dit is een agressieve golf waarbij veel mensen – zelfs hele gezinnen – omkomen.

In Nederland spreken de kranten vanaf juli 1918 niet langer over de onbekende of geheimzinnige ziekte. Zij hebben het over: Spaanse ziekte of Spaanse griep. De NRC meldt 3 juli dat de ziekte zich over heel Duitsland heeft verspreid. Maar de ‘autoriteiten verzekeren, dat tot dusver geen grond bestaat, om zich ongerust te maken’ omdat de ziekte een ‘onschuldig karakter’ heeft.

In Frankrijk wordt Parijs voor de tweede keer getroffen. De eerste keer is in mei geweest waarna de ziekte zich van hieruit over Spanje verspreidde en nu weer is teruggekomen. Duitse medische autoriteiten verklaren dat het om influenza gaat, zoals die ook in 1889-1890 in heel Europa heeft gewoed.

Volgens de NRC van 10 juli verzekeren Duitse krijgsgevangenen dat het Duitse leger door honger en Spaanse griep verzwakt is. Vanaf begin juli wordt ook in Engeland op diverse plaatsen de Spaanse griep aangetroffen.

In Nederland hoopt men de nieuwe ziektekiemen te kunnen ontlopen, gezien het bericht in De Soldatencourant. Orgaan voor Leger en Vloot van 10 juli, waarin staat: ‘Het is te hopen dat wij verschoond zullen blijven van hun bezoek. Er zijn al genoeg politieke, sociale en andere bacillen, en daarmede in verband staande besmettingen, die wij ons van het lijf moeten houden.’ Maar dezelfde dag al is het raak.

Volgens het Algemeen Handelsblad verspreidt de ziekte zich over heel Europa en heeft deze ‘thans ook in de Duitsche grensplaatsen haar intrede gedaan. Te Elten en Emmerik zijn de laatste dagen honderden gevallen van deze ziekte geconstateerd, geen enkel echter met doodelijken afloop. Na drie of vier dagen zijn de patiënten meestal weer hersteld.’

Een dag later, 11 juli, regent het ziektemeldingen in heel Nederland en meldt Het Volk: ‘In het Engelsche interneeringskamp te Groningen is uitgebroken de zoogenaamde Spaansche griep. Er zijn ongeveer 100 gevallen. De toestand is niet ernstig. Men hoopt dat de patiënten binnen 2 dagen genezen zullen zijn. Te Losser zijn reeds 38 personen door de Spaansche ziekte aangetast. Te Sluis, in Zeeuwsch-Vlaanderen is een aantal militairen plotseling ziek geworden. Men vreest, dat het de zoogenaamde Spaansche ziekte is. De verloven zijn geschorst. Drie gevallen der z.g. Spaansche ziekte zijn door den gemeentelijken geneesheer in het grensdorp Dalen gekonstateerd.’

Twente
Dezelfde dag nog, 11 juli, wordt in Twente het eerste sterfgeval gemeld. Het betreft een metselaar uit Lonneker, in de buurt van Enschede, die in het Duitse Essen werkt, daar ziek wordt en in de trein op weg naar huis overlijdt aan de griep. In de dagen daarna breidt de griep zich sterk uit. Dagelijks berichten kranten over het toenemende aantal woonplaatsen waar de griep opduikt. Per plaats wordt vermeld hoeveel griepgevallen er zich voordoen en hoe het verloop is: een onoverzichtelijke situatie.

Gezondheidsraad
Daarom doet de Centrale Gezondheidsraad in het Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) van 13 juli ‘een beroep op de welwillende medewerking van de geneeskundigen door hen te verzoeken bij eventueel hier te lande voorkomende gevallen van zgn. “Spaansche griep” hem zoo spoedig mogelijk mededeelingen van epidemiologischen en anderen aard betreffende die ziekte te doen toekomen.’ Dezelfde dag meldt de NRC dat in Limburg ‘honderden mijnwerkers’ ziek zijn. De volgende dag dat het aantal is opgelopen tot 1 500 en de griep ook bij militairen in Roermond is geconstateerd.

Bron: Van Spaanse griep tot Mexicaanse griep

Lees ook:De Spaanse griep in 1918 (deel 3)
Lees ook:De Spaanse griep op 31 oktober 1918
Lees ook:De Spaanse griep op 30 oktober 1918
Lees ook:De Spaanse griep op 7 november 1918
Lees ook:De Spaanse griep op 2 november 1918