In Nederland is het eerste geval van de Mexicaanse griep gesignaleerd bij een kind van drie jaar. Die ontwikkeling roept een aantal praktische vragen op. Hier volgen de antwoorden.
Gaat de ziekte zich nu snel binnen Nederland verspreiden?
Die kans is vooralsnog klein. Het gaat maar om één patiëntje met de Mexicaanse griep. Het kind was op 27 april met de ouders uit Mexico teruggekeerd van een familiefeest. De patiënt heeft de virusremmer Tamiflu gekregen en was daardoor al binnen één of twee dagen niet meer besmettelijk. Het kind wordt thuis verzorgd en maakt het goed, net als de ouders, die preventief Tamiflu moeten slikken.
Tot nu toe heeft de ziekte zich in drie landen van mens op mens verspreid: Mexico, de Verenigde Staten en Spanje. In Spanje betrof het één persoon die binnen een gezin besmet is door een familielid dat in Mexico was geweest. In alle andere Europese landen is de besmetting beperkt gebleven tot individuele patiënten die uit Mexico waren teruggekeerd.
Hoe merk je of je de Mexicaanse griep hebt?
De ziekte begint gemiddeld twee tot vier, en maximaal zeven dagen na de besmetting. Het beloop kan, net als bij de gewone griep, heel verschillend zijn, van mild tot ernstig. De algemene klachten zijn: koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, moeheid en een droge hoest. Alleen een virusanalyse in het laboratorium kan uitwijzen om welke griep het gaat.
De nieuwe griep leek buiten Mexico vrij mild te verlopen, maar de Verenigde Staten melden nu ook enkele ernstiger gevallen. Eén jonge patiënt is er zelfs overleden, maar die was vanuit Mexico naar de VS gekomen om voor een andere aandoening te worden behandeld.
Hoe dodelijk is de nieuwe griep?
Ondanks het hoge aantal van bijna tweehonderd doden dat in de media circuleert, zijn tot nu toe pas negen doden bevestigd: acht in Mexico, en één in de VS. Die hebben zich volgens de Wereldgezondheidsorganisatie voorgedaan op een kleine tweehonderd bevestigde besmettingen wereldwijd.
In de VS en Europa lijkt de ziekte niet dodelijker dan een gewone griep. In Mexico wel. In dat land worden ook vooral dertigers en veertigers getroffen worden, terwijl de slachtoffers normaal meer vallen onder kinderen en ouderen.
Toch is het de vraag of de ziekte in Mexico werkelijk zoveel heftiger verloopt dan elders. Het kan ook zijn dat zich veel meer milde gevallen hebben voorgedaan, maar dat die door het gebrekkige zorgsysteem nooit zijn opgemerkt. Verdere testen moeten daar meer duidelijkheid over geven.
Wat moet je doen als je besmet denkt te zijn?
Wie net terug is uit Mexico en binnen zeven dagen meer dan 38,5 graden koorts en luchtwegklachten krijgt, wordt aangeraden contact op te nemen met de huisarts. Andere grieperige mensen kunnen beter thuisblijven. Zij hebben hoogstwaarschijnlijk iets anders.
Hoe kun je besmetting voorkomen?
Het virus verplaatst zich via druppeltjes snot, slijm en speeksel. Die kunnen overal aan zitten: aan deurknoppen, op pinautomaten, enzovoort. In Nederland zal het Mexicaanse virus nog niet of nauwelijks verspreid zijn. Maar voor de zekerheid kun je de handen vaak wassen en niet met de vingers aan ogen neus of mond zitten. Gezien de beperkte schaal van de ziekte in Nederland is het overdreven om het openbaar vervoer, scholen en kantoren te mijden.
Heeft het zin om een mondkapje te dragen?
Dat is op dit moment zoiets als een paraplu opsteken wanneer de zon schijnt, want het virus circuleert hier niet vrij. Veel kapjes hebben sowieso te grote poriën om virusdeeltjes buiten te houden. Het beste werken adembeschermingsmaskers van klasse FFP2, maar volgens het RIVM hoeven deze alleen gebruikt te worden bij direct contact met zieken. Ze zijn nogal prijzig. Als je ze niet goed sluitend omdoet, helpen ze bovendien niet. En je moet ze om de paar uur vervangen, want ze werken niet meer als ze nat worden.
Kun je preventief virusremmers in huis halen?
Niet via de apotheek. De virusremmers (Tamiflu en Relenza) zijn in Nederland alleen op recept verkrijgbaar. De huisarts schrijft ze pas voor als daar gegronde redenen voor zijn: griepsymptomen, gevoegd bij contact met een besmet individu. Bij overmatig gebruik kan het virus snel resistent worden, en dan zijn we verder van huis.
Het is wel mogelijk om de pillen op internet te bestellen, maar daar krijg je geen garantie bij. De meeste van die pillen, ook die met de bekende namen, zijn nep. Ze bevatten geen of te weinig werkzame stof, en sommige zijn zelfs schadelijk voor de gezondheid.
Kun je nog varkensvlees eten?
Ja. Het virus zit niet in vlees, maar in de luchtwegen. Bovendien gaat het kapot bij verhitting boven de 70 graden. Tot nu toe is er trouwens nog geen enkel varken met de nieuwe griep gesignaleerd. Het besluit van Egypte om alle 300 tot 400 duizend varkens in dat land te slachten, is dan ook symboolpolitiek.
Biedt het huidige griepvaccin soelaas?
Waarschijnlijk niet. Het vaccin dat voor afgelopen winter aan risicogroepen is gegeven, was weliswaar ook gericht tegen een H1N1-stam, maar die wijkt sterk af van de varkens-H1N1 die zich vanuit Mexico verspreidt.
Mogelijk is er wel enige kruisbescherming, zodat de symptomen wat milder uitpakken. Dat wordt nu onderzocht.
Hoe snel kan er een passend vaccin zijn?
Dat duurt minimaal drie tot zeven maanden. De eerste stap is al gezet: de Amerikaanse gezondheidsautoriteit CDC heeft al een zogeheten ’zaaivirus’ bereid dat kan dienen als basis voor de vaccinproductie. Producenten kunnen daarmee aan de slag. Hoe lang het vervolgens duurt voor ze voldoende doses hebben geproduceerd, hangt onder meer af van de vraag of het virus zich gemakkelijk laat kweken.
De Nederlandse overheid heeft bij de farmaceutische industrie alvast een optie genomen op 34 miljoen doses (twee per persoon). Dit verplicht niet tot aankoop. Ondertussen is aan de Gezondheidsraad gevraagd om met spoed uit te zoeken of het zin heeft om een vaccin te laten maken.
De zorg is vooral dat de productie van het reguliere vaccin tegen de wintergriep erdoor in de knel komt. Dat gewone vaccin voorkomt elke winter vele doden, dus voor je daarop bezuinigt, moet je zeker weten dat de Mexicaanse epidemie ernstig genoeg is.
Bron: Trouw
