Of in Mexico, waar mensen aan varkensgriep zijn overleden, op grote schaal mens-op-mensoverdracht plaatsvindt, moet nog worden vastgesteld.
Moeten we bang zijn?
Nee. Zolang niet eenduidig is vastgesteld dat de dodelijke virusstam zich op grote schaal van mens naar mens kan verspreiden, is een pandemie ver weg. De uitbraak zal dan de komende weken uitdoven. Uit computersimulaties blijkt volgens viroloog Ab Osterhaus van het Erasmus MC in Rotterdam dat een pandemische ontwikkeling te voorkomen is als de eerste weken na een uitbraak adequate beschermingsmaatregelen worden genomen. Dit vereist tijdige herkenning van zo’n uitbraak.
Hoe zit dat met die griepvirussen?
Er is een 150-tal verschillende griepvirussen. Vogels vormen de oerbron, virussen gaan met trekvogels de hele wereld over. Enkele griepvirussen zijn in het verleden door soortgrenzen gebroken en in dieren en de mens terechtgekomen. Zonder al te grote problemen. Griepvirussen veranderen voortdurend van gedaante om te ontsnappen aan het afweersysteem. Af en toe kan zich daarbij een supergevaarlijke virusstam ontwikkelen. Dit deed zich voor in 1918, toen de Spaanse Griep wereldwijd tientallen miljoenen doden veroorzaakte.
Wat doen ze in varkens?
Ze ontsteken de luchtwegen. In de winter is de gevoeligheid het grootst. Een klein percentage vooral oudere en zieke varkens overlijdt. Overdracht gaat via niezen en hoesten, net als bij mensen. Binnen weken is een besmetting uitgeziekt. Desnoods kan worden gevaccineerd. In Nederland gebeurt dit sporadisch. In het verleden zijn ook in Nederland wel kinderen ziek geworden van een onschuldige virusstam, op varkensboerderijen waar intensief contact is.
Maar we waren toch bang voor een H5N1-vogelgriepvirus?
De afgelopen jaren heeft zich een specifieke H5N1-stam ontwikkeld die door pluimveestapels raast, vooral in China, Vietnam en Indonesië. Mensen raken daar ook besmet, zeker waar ze in eenzelfde behuizing wonen als het pluimvee. Meer dan de helft overlijdt na besmetting met deze dodelijke stam: 257 mensen sinds 2003, de meeste in Azië. Er zijn vermoedens dat de stam nog steeds verandert en zich zal ontwikkelen tot een pandemische variant. Bij kleine uitbraken in China en Indonesië is mens-naar-mens-besmetting aangetoond, zij het kleinschalig.
Is dit in Mexico wel het geval?
Mogelijk, in Mexico lijkt er een genetische stap verder gezet richting pandemie. Daar heeft zich een ‘extreem dodelijke’ virusstam ontwikkeld. Met een vogel- en varkensachtergrond en menselijke trekken, blijkt uit analyses. De bewuste H1N1-stam is zo veranderd dat die in staat lijkt over te springen van mens op mens, een voorwaarde voor snelle wereldwijde verspreiding. In 1976 gebeurde dit in New Jersey in de VS. Toen zijn zeker vier personen besmet geraakt met zo’n varkenvirus, en viel een dode. Of nu in Mexico op grote schaal mens-op-mensoverdracht plaatsvindt, is te achterhalen met analyses van bloedmonsters en de ontrafeling van onderlinge relaties van besmette mensen. Voldoende gegevens ontbreken vooralsnog. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is verontrust over de virusuitbraak in Mexico, maar ziet nog geen reden tot een volgende stap: drastische wereldwijde maatregelen als vaccinontwikkeling. Osterhaus, een van de adviseurs van de WHO, verwacht de komende dagen meer duidelijkheid.
Bron: Broer Scholtens, De Volkskrant
Lees ook:‘Veel meer besmettingen in Mexico’
Lees ook:Mexicaanse griep in heel Noord-Amerika
Lees ook:Viroloog Osterhaus: zorgen om Mexicaanse griep
Lees ook:Dodelijke griepgolf
Lees ook:‘Je moet deze griep niet onderschatten’